مقایسه‏ی دو روش تعیین مناطق مستعد خطر زمین‏لغزش در آبخیز زیارت استان گلستان

زمین‏لغزش از حوادث غیرمترقبه‏ای است که در مناطق مختلف کشور خسارات مالی و جانی زیادی به بار آورده است. حوزه‏‏های شمالی کشور از جمله مناطق مستعد وقوع زمین‏لغزش است و دخالت‏های انسانی نیز موجب تشدید این خطر و خسارت‏های آن شده است. در این پژوهش تعیین مناطق مستعد زمین‏لغزش با مدل دومتغیره‏ی وزنی ahp و مدل غیروزنی lrnf در آبخیز زیارت گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. با بازدیدهای میدانی و اطلاعات محلی، نقشه‏ی پراکندگی زمین‏لغزش تهیه گردید. با مرور منابع و بررسی شرایط آبخیز زیارت، چهار عامل فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، بارش و زمین‏شناسی به‏منزله‏ی عوامل مؤثر بر زمین‏لغزش انتخاب و نقشه‏های خطر لغزش با پنج کلاس تهیه شدند. بر اساس نتایج، در مدل دو متغیره حدود 4/4 درصد مساحت منطقه در پهنه‏ی خطر خیلی‏زیاد و 5/14 درصد در پهنه‏ی خیلی‏کم، و در مدل غیروزنی lnrf حدود 6/14 درصد از مساحت منطقه در پهنه‏ی خطر خیلی‏زیاد و 8/8 درصد در پهنه‏ی خیلی‏کم قرار می‏گیرند. مقایسه‏ی پهنه‏های خطر در هر دو روش پهنه‏بندی خطر زمین‏لغزش، با استفاده از شاخص نسبت تراکمی (dr)، نشان داد که با افزایش درجه‏‏‏ی خطر، قابلیت تفکیک میان پهنه‏های خطر افزایش می‏یابد که نشان‏دهنده‏ی قابلیت شاخص مذکور در مقایسه‏ی نتایج است. ارزیابی صحت مدل بر اساس شاخص‏ جمع مطلوبیت (qs) و شاخص دقت (p) به ترتیب در مدل آماری دو متغیره‏ی وزنی ahp به میزان 81/0 و 96/0 در مدل غیروزنی lnrf حدود 27/0 و 89/0 است، که بر این اساس مدل آماری دو متغیره‏ی وزنی ahp به‏منزله‏ی مدل برتر معرفی گردید.